Plac Dietla
ul. Zdrojowa, 34-460 Szczawnica

Plac Dietla
 
Ulicę Zdrojową kończy słoneczny pl. Józefa Dietla (500m n.p.m.). Stoi tu wśród zieleni obelisk upamiętniający tego wybitnego balneologa, odsłonięty w 1865 roku (na uroczystość wielu Gości przybyło w kontuszach i przy szablach, Szalay zaś w stroju węgierskim).

Zabudowa placu Dietla jest przykładem XIX-wiecznej polskiej architektury uzdrowiskowej z niewielkim wpływem sztuki zachodniej. U wejścia na plac Dietla znajduje się budynek "Stara Kancelaria" wybudowany w latach 1864-65. Obecnie na piętrze willi znajduje się mieszkanie pracownicze, a na parterze - kawiarenka internetowa.


Miejsce pierwszego domu zdrojowego zajęła w 1864 willa "Pałac" mająca piękną wieżę zegarową w południowej części. Budynek należał po połowie do Józefa Szalaya i jego syna Władysława. W 1880 roku dostał się w ręce Akademii Umiejętności. Do 1939 roku pełnił rolę hotelu, a następnie restauracji "Zdrojowa". Od 1971 roku mieści się w nim siedziba Muzeum Pienińskiego im. J. Szalaya, w którym eksponowane są zbiory etnograficzno-historyczne regionu.

Willa "Szwajcarka Górna" powstała w 1852 roku. Znana jest z pobytu w niej poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera podczas tygodniowego odpoczynku w Szczawnicy.

Do Placu Dietla przylega Park Górny im. hrabiego Adama Stadnickiego (powierzchnia 10ha) założony przez Jana Kutscherę, a następnie rozszerzony i urządzony przez J. Szalaya. Sprowadził on wiele rzadkich okazów drzew. Wśród drzew rosnących w parku możemy spotkać: buki, jodły, lipy, klony, modrzewie, dęby, tuje i sosny. W górnej części Parku rozciąga się lasek modrzewiowy zasadzony w latach 1909-1911 z nasion sprowadzonych z Tokio. Jest to modrzew japoński dochodzący do 30m wysokości.

Na skraju Parku za "Szwajcarką Górną" znajduje się kaplica zdrojowa pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Nieba. Zaprojektowana przez J. Szalaya, wybudowana w latach 1844-1847 w stylu neogotyckim. W ołtarzu znajduje się obraz olejny pędzla J. Szalaya "Madonna z Dzieciątkiem". Na ścianach umieszczone są 3 tablice marmurowe poświęcone Stefanowi, Józefinie i Józefowi Szalayom. Obok kaplicy rośnie wiekowy modrzew, który został ustanowiony pomnikiem przyrody.

Zachodni narożnik Placu Dietla stanowi dom "Pod Bogarodzicą" wybudowany w 1853 roku przez Szalaya. Północną część placu zajmują wille "Holenderka" i "Dom nad Zdrojami". "Holenderka" została zbudowana w 1855 roku w stylu holenderskim. Uwagę zwraca również pomnik - popiersie twórcy uzdrowiska Józefa Szalaya, odsłonięty dnia 12.05.2002 roku.

Ten obiekt należy do następujących kategorii:
- Zabytki